Nhiều tranh cãi về nguyên nhân nước đập Ngàn Trươi đổi màu

Theo dõi MTĐT trên

Chiều tối 8/8, UBND tỉnh Hà Tĩnh họp công bố nguyên nhân ban đầu gây ra hiện tượng chuyển màu nguồn nước tại hệ thống thủy lợi Ngàn Trươi, Cẩm Trang (huyện Vũ Quang, Hà Tĩnh).

Quan điểm còn khác nhau

Theo Infonet, tại cuộc họp này, ông Hồ Huy Thành, Giám đốc sở TNMT Hà Tĩnh cho biết, tổ công tác đã kiểm tra tất cả các nguồn xả thải có thể làm ảnh hưởng đến nguồn nước tại đập dâng.

Trong thời điểm này, lượng nước trong khe Trươi nhỏ, có thời điểm gần như khô kiệt. Nước thải sinh hoạt, chăn nuôi của các hộ gia đình dọc hai bên khe Trươi cùng bệnh viện huyện Vũ Quang đều không đáng kể và nằm trong giới hạn cho phép.

Nguồn nước xả từ Nhà máy sản xuất gỗ MDF xả xuống Khe Trươi không lớn. Nguồn nước có thể ảnh hưởng đến chất lượng nước của đập dâng là từ Hồ Ngàn Trươi.
Cũng theo đại diện Sở TN&MT Hà Tĩnh, qua kết quả quan trắc từ ngày 18 - 30/7 cho thấy, các thông số sắt vượt ngưỡng, xác hữu cơ có khối lượng nồng độ cao, nhất là ở tầng đáy và tầng giữa của hồ.

Cuộc họp báo cáo nguyên nhân gây ra hiện tượng chuyển màu nguồn nước tại hệ thống thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang.

Bởi khu vực lòng hồ Ngàn Trươi có nhiều xác thực vật đang bị phân hủy yếm khí nên nước ở tâng đáy có chứa nhiều hợp chất hữu cơ (thể hiện ở giá trị TSS cao). Các hợp chất hữu cơ trong đáy lòng hồ chủ yếu là hợp chất hữu cơ bền, khó phân hủy bằng sinh học và hóa học có màu.

Bước đầu tổ công tác bước đầu nhận định, nguyên nhân khiến nước ở đập dâng Ngàn Trươi chuyển màu và có mùi hôi là xuất phát từ xác thực vật đang bị phân hủy dưới lòng hồ Ngàn Trươi.

“Còn mùi tanh hôi là do khí sinh ra trong quá trình phân hủy yếm khí ở tầng đáy như sunfua, amoniac… ở điều kiện pH thấp tồn tại ở dạng ion hòa tan. Khi chuyển qua đập dâng do điều kiện pH, do tăng cao nên chuyển dạng sunfua, amoniac hòa tan trong nước, kết hợp với nhiệt độ tăng thì bay hơi và phát tán vào môi trường và gây mùi hôi thối”, ông Thành nói thêm.

Tuy nhiên, trái ngược với nhận định của sở TN&MT Hà Tĩnh, ông Hoàng Xuân Thịnh, Giám đốc Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 (Ban 4) - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lại cho rằng, mặc dù hàm lượng sắt ở tầng giữa và tầng đáy hồ Ngàn Trươi vượt ngưỡng nhưng không phải là tác nhân chính gây nên hiện tượng biến đổi màu nước tại đập dâng Ngàn Trươi.

Tổ công tác tỉnh Hà Tĩnh xác định hàm lượng sắt đập chính cao

Cũng theo ông Thịnh, nếu do hàm lượng sắt từ lòng hồ Ngàn Trươi thì màu nước đập dâng Ngàn Trươi và trên kênh chính phải có biển đổi màu từ lúc hồ bắt đầu đi vào vận hành cấp nước, hoặc màu nước phải biến đổi từ từ chứ không thể đột ngột như vậy trong khi trước đó không hề có biểu hiện bất thường nào.

Từ đó, vị giám đốc Ban 4 nhận định, nguyên nhân chính khiến nước đập dâng Ngàn Trươi chuyển màu không phải do lòng hồ ô nhiễm mà xuất phát từ các nguồn xả vào khe Trươi và đập dâng. Cụ thể, do lượng sắt từ Nhà máy sắt Vũ Quang theo mưa đổ về, chảy qua khe Trươi khiến nguồn nước đổi màu.

“Còn mùi hôi chúng tôi xác định xuất phát do ô nhiễm hữu cơ. Quá trình ban đầu tích nước, mùn thực vật trong lòng hồ bị phân hủy. Cái này là không thể tránh khỏi trong quá trình tích nước ban đầu và mùi hôi sẽ giảm dần theo thời gian...

Thực tế đến nay, cây trồng và thủy sinh vẫn sinh trưởng bình thường, không thấy hiện tượng cá hay sinh vật sống trong nước chết. Vì vậy, cần tuyên truyền cho nhân dân yên tâm”, ông Thịnh nói.

Tiếp tục truy tìm nguyên nhân

Giám đốc Sở Nông nghiệp phát triển nông thôn Hà Tĩnh Nguyễn Văn Việt thông tin nước nước từ kênh Ngàn Trươi Cẩm Trang tưới cho sản xuất nông nghiệp vụ xuân vừa qua, lúa vẫn sinh trưởng phát triển bình thường. Vụ hè thu này lúa cũng sinh trưởng phát triển với biểu hiện bình thường.

Ông Nguyễn Thiều Quang – Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang cho rằng, nhà máy quặng sắt Vũ Quang đã đóng cửa lâu nay, các năm trước cũng mưa nhiều tại sao không xảy ra hiện tượng đỏ nước ở đập dâng Vũ Quang. Cho nên các nhà khoa học và cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu để có kết luận nguyên nhân thấu đáo.

Ông Nguyễn Hải Thanh – Cục trưởng Cục xây dựng công trình Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn cho rằng nước hàm lượng sắt ở khe Trươi sau khi lấy mẫu phân tích cho kết quả rất cao. Cho nên cần phải làm rõ để có kết luận thật khách quan, khoa học.

Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn đề nghị tiếp tục lấy mẫu quan trắc, kiểm tra, rà soát và đánh giá lại.

Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn khẳng định, đây chỉ là những nhận định ban đầu về nguyên nhân và chưa thực sự chính xác bởi tổ công tác và các đơn vị liên quan chưa thống nhất được địa điểm lấy mẫu.

“Nguyên nhân chính được xác định gây đổi màu nước là do Fe (III) và có sự liên quan của tác động biến đổi khí hậu. Ngoài ra, các chỉ số khác cơ bản đang trong ngưỡng cho phép. Cây trồng và thủy sản sinh trưởng, phát triển bình thường” - Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn nhấn mạnh.

Cũng theo ông Sơn, để có đánh giá chính xác, trung thực, khách quan nguyên nhân trên cơ sở khoa học để đưa ra giải pháp xử lý, tổ công tác và các bộ ngành chuyên gia cần tiếp tục lấy mẫu quan trắc, kiểm tra, rà soát và đánh giá lại.

Bí thư Tỉnh ủy đề nghị Sở NN&PTNT cho mở nước tưới sản xuất bình thường, lấy mẫu lúa so sánh, đối chứng với các vùng tưới khác, tiếp tục kiểm tra sự ảnh hưởng đối với gia súc, gia cầm; Sở Y tế tiếp tục theo dõi, quan trắc chất lượng nước sinh hoạt.

Trước đó, từ trung tuần tháng 5/2019, tại khu vực đập dâng của Hệ thống công trình thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang thuộc địa bàn huyện Vũ Quang xảy ra hiện tượng bất thường, nguồn nước từ trong xanh bỗng chuyển màu nâu đục và có mùi hôi thối… Bên cạnh đó, hơn 16 km kênh dẫn cũng xuất hiện nguồn nước đỏ đục, nổi váng khiến người dân vùng hạ du lo lắng. 

P.V (tổng hợp)