Nhà máy CN trong ĐT: Hiểm họa chực chờ, chính quyền địa phương thờ ơ

Theo dõi MTĐT trên

Chậm di dời các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm

Công cuộc dựng xây đất nước những ngày đầu miền Bắc xã hội chủ nghĩa và sau khi thống nhất đất nước đã để lại cho Thủ đô một vành đai công nghiệp bề thế. Những cái tên có thể nêu, như: Khu công nghiệp Thượng Đình; phía Nam là khu công nghiệp Vĩnh Tuy – Thanh Trì – Minh Khai, Văn Điển; phía Tây Bắc có khu công nghiệp Chèm; phía Đông Bắc (bên kia Sông Hồng) có các nhà máy xe lửa Gia Lâm, các nhà máy thuộc khu công nghiệp Yên Viên, Đông Anh… Khi đó, hầu hết các khu công nghiệp đều đặt sát Hà Nội.

Dù những hiểm họa sau cháy Nhà máy Rạng Đông đã được cảnh báo, nhưng nhiều người dân thủ đô vẫn vô tư đi qua mà không trang bị bảo hộ. Ảnh: Ngọc Thanh

Sau một thời gian phát triển, các khu công nghiệp này bắt đầu gây ô nhiễm cho Thủ đô, cần phải di dời. Đặc biệt, nhiều nhà máy công nghiệp trước kia nằm bên rìa Thủ đô, nay đã lọt thỏm giữa trung tâm.

Những bất cập này càng trầm trọng khi Hà Nội phát triển với tốc độ đô thị hoá nhanh. Bởi thế, sau khi Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt, vấn đề di dời các các cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp với quy hoạch ra khỏi khu vực đô thị và khu dân cư trên địa bàn 12 quận huyện đã được đặt ra.

Năm 2016, báo cáo về tác động của Luật Thủ đô, Thành phố Hà Nội đã xác định lộ trình đến năm 2020 sẽ di dời 117 cơ sở gây ô nhiễm trên địa bàn 12 quận ra khỏi nội thành. Sau 2 năm, tại Hội nghị giao ban trực tuyến tháng 9.2018, số liệu báo cáo được đưa ra mới chỉ giảm được 4 cơ sở.

Sự chậm trễ trong công tác di dời này càng khiến nhiều nhà quản lý sốt ruột. Nhiều nơi, cơ sở sản xuất công nghiệp nằm lọt thỏm giữa các khu dân cư đông đúc. Hàng vạn dân bao quanh phải sống trong môi trường ô nhiễm kéo dài. Đó là chưa kể những nguy cơ do cháy nổ, khí thải từ sản xuất công nghiệp…

Theo phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, thành phố Hà Nội sẽ có 33 khu công nghiệp (KCN), khu công nghệ cao (KCNC). Thế nhưng, sau những điều chỉnh, đến nay Hà Nội đã có 38 khu/cụm công nghiệp. Sự phát triển nhanh và mạnh này đã góp phần vào gia tăng giá trị tăng trưởng của Thủ đô, song cũng đặt môi trường đô thị của thành phố vào nhiều thử thách với những nguy cơ tiềm ẩn.

Nhìn vào danh mục các khu công nghiệp trên địa bàn Thủ đô có thể thấy, bốn bề Hà Nội đều phát triển các khu công nghiệp. Nghĩa là bất cứ hướng gió nào, vào mùa nào - nội thành Thủ đô cũng phải hứng chịu khói bụi công nghiệp, gây ô nhiễm. Chính những khu công nghiệp này là thủ phạm gây lên bao hệ lụy về môi trường sống.

Dân phải sống cận kề thảm họa đến bao giờ?

Mới nhất, vụ cháy tại Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông (28.8) đã và đang để lại nhiều nguy cơ chưa thống kê được. Kết quả công bố của Bộ Tài nguyên và Môi trường sau vụ cháy cho thấy, so sánh với các tiêu chuẩn khuyến cáo của WHO và châu Âu, ATSDR - Mỹ, Canada, trong khoảng từ hàng rào nhà máy đến khoảng cách 200m, các mẫu hấp phụ thủy ngân đều có giá trị nằm trong ngưỡng khuyến cáo của WHO và châu Âu (ngưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe con người tại khu vực đô thị).

Đó mới chỉ là những nguy cơ đến sức khỏe con người trong một sự vụ cụ thể. Bởi, việc vẫn để các nhà máy công nghiệp ngang nhiên tồn tại giữa lòng đô thị chẳng khác nào để người dân sống bên cạnh những quả "bom nổ chậm", đầy bất trắc bởi thảm hoạ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Sau hơn một tuần xảy ra sự cố cháy nghiêm trọng tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, kết quả quan trắc cho thấy ô nhiễm thủy ngân vượt ngưỡng khuyến cáo của WHO và ATSDR Mỹ từ 10 - 30 lần. Trong ảnh: Vụ cháy tại công ty Rạng Đông, xung quanh là khu dân cư đông đúc, các cao ốc... (Nguồn: Báo Giao thông)

Quyết định số 64/2003/TTg ngày 22.4.2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và Kế hoạch số 150/KH-UBND ngày 26.10.2010 của UBND thành phố Hà Nội về Kế hoạch của Ban chỉ đạo di dời cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc không phù hợp với Quy hoạch ra khỏi khu vực đô thị và khu dân cư trên địa bàn thành phố, trong đó xác định 17 ngành sản xuất gây ô nhiễm môi trường thuộc diện "phải di dời ngay ra khỏi khu vực đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội”:

1.Ngành hóa chất (sản xuất hóa chất cơ bản), sản xuất pin, ắc quy, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất làm lạnh, phèn, chất tẩy rửa), thuốc nhuộm, sơn, sản xuất phân bón); 2. Ngành tái chế, mua bán chất phế thải (giấy, nhựa, kim loại, dầu nhớt cặn); 3. Ngành tẩy, nhuộm, hồ, in trên các sản phẩm vải sợi, dệt, may, đan; 4. Ngành luyện cán cao su; 5. Ngành thuộc da;

6. Xi măng mạ điện; 7. Gia công cơ khí (rèn, đúc, cán kéo kim loại, dập, cắt, gò, hàn, sơn); 8. Ngành in, tráng bao bì kim loại; 9. Sản xuất bột giấy; 10. Sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất gốm sứ, thuỷ tinh; 11. Chế biến gỗ (trừ điêu khắc gỗ và mộc gia dụng); 12. Chế biến thực phẩm tươi sống, nước chấm các loại, muối, dầu ăn; 13. Sản xuất bánh mứt kẹo, cồn, rượu, bia, nước giải khát (trừ nước uống tinh khiết); 14. Sản xuất thuốc lá; 15. Chăn nuôi gia súc, gia cầm theo quy trình công nghiệp; 16. Ngành giết mổ gia súc; 17. Ngành chế biến than.

Hiện tại, trong số hơn 100 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thuộc diện cần phải di dời trên địa bàn Thủ đô, vẫn còn một số cái tên lâu năm tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thuộc danh mục 17 ngành sản xuất nói trên, đã từng bị người dân bức xúc là: Nhà máy thuốc lá Thăng Long, Cty TNHH Nhà nước MTV Dệt kim Đông Xuân, Nhà máy Dệt Minh Khai, Nhà máy Bia Hà Nội (183 Hoàng Hoa Thám) và Nhà máy Bóng đèn phích nước Rạng Đông (nơi vừa xảy ra vụ cháy gây phát tán thuỷ ngân)...

“Đại diện” cho công nghiệp dệt nhuộm cũng còn hai nhà máy “bám trụ” giữa Thủ đô là: Nhà máy Dệt kim Đông Xuân (Cty TNHH Nhà nước MTV Dệt kim Đông Xuân) và Nhà máy Dệt Minh Khai. Cả hai nhà máy này đều được qui hoạch từ hơn 40 năm trước, đến nay đều đã nằm lọt ở trung tâm đô thị.

Ngoài những nguy cơ về cháy nổ, các nhà máy công nghiệp trong đô thị còn gây nhiều hệ lụy trực tiếp khác. Số liệu quan trắc của các cơ quan quản lý về môi trường trên địa bàn Hà Nội cho thấy, nhiều điểm có  nồng độ bụi cao gấp 7-10 lần tiêu chuẩn cho phép. Chỉ số ô nhiễm bụi trung bình qua các năm tại những điểm dân cư cạnh các khu công nghiệp mới thành lập đều vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1,3 – 2 lần.

Không chỉ thế, nguồn thải từ các khu công nghiệp là tác nhân lớn gây ô nhiễm nguồn nước. Các mẫu nước đều có nồng độ ô nhiễm BOD5, COD cao hơn từ 7-10 lần so với tiêu chuẩn cho phép. Điều đáng nói là rau củ vẫn được trồng trọt trên vùng đất và nước ô nhiễm đó nên nguy cơ nhiễm khuẩn, nhiễm các chất độc hại luôn thường trực...

Theo nguoidothi.net.vn