Chuyên gia chỉ ra 3 điểm bất cập khi thu phí vào nội đô

Theo dõi MTĐT trên

Thu phí nội đô và những yếu tố bất cập

Việc thu phí nội đô đã được cả Hà Nội và TP.HCM nghiên cứu từ lâu nhưng đến nay chưa thực hiện. Gần đây, Sở GTVT Hà Nội vừa thống nhất với Đại học GTVT (đơn vị tư vấn) hoàn thành đề cương trình Thành phố Hà Nội dự thảo thu phí phương tiện cơ giới vào nội đô.

Theo đó, việc xây dựng đề án thu phí đối với ô tô khi di chuyển vào nội đô lại tiếp tục nhận được sự quan tâm lớn, cũng như nhiều ý kiến trái chiều đến từ dư luận.

Dưới góc độ cá nhân, TS. Khương Kim Tạo, nguyên phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng việc hạn chế ô tô vào nội thành là công việc cần thiết. “Tuy nhiên chúng ta chỉ hạn chế những ô tô, mô tô, hay việc đi lại của nhân dân vô ích thôi, còn đi lại có ích, chúng ta không nên hạn chế.

Nguyên tắc giao thông là thông suốt mà vấn đề ùn tắc giao thông đôi khi còn lỗi của chỗ khác chứ không phải của riêng người đi đường. Do vậy, nó là bài toán chung. Chuyện ùn tắc không như hòn gạch, chúng ta nhấc hòn gạch đi thì nó sẽ thưa ra, bởi hòn hạch bốc đi ở chỗ này nó sẽ chui sang chỗ khác...”, TS. Khương Kim Tạo nói.

Đề án thu phí đối với ô tô khi di chuyển vào nội đô lại tiếp tục nhận được sự quan tâm lớn, cũng như nhiều ý kiến trái chiều đến từ dư luận.

 Đồng thời, TS. Khương Kim Tạo nêu ra một số những yếu tố bấp cập mà khi thực hiện thu phí các phương tiện cơ giới vào Thủ đô, đặc biệt là thu phí ô tô.

Thứ nhất, chúng ta có thể khẳng định được về mặt cơ sở lý luận rằng, khi chúng ta tiến hành thu phí, vấn đề ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường thành phố giảm đi hay không?

“Khi chúng ta tiến hành thu phí trên một số tuyến đường chính mà hiện nay đang ùn tắc giao thông sẽ tác động đến người dân. Họ đến giờ đi làm thì kiểu gì cũng phải đi nhưng khi di chuyển, họ sẽ dồn từ đường chính sang các đường nhánh. Khi dồn về các đường nhánh khiến giao thông nơi đây vượt trội lên, gây ùn tắc giao thông trầm trọng hơn rất nhiều so với trên đường chính. Như vậy, ai có thể khẳng định, số điểm ùn tắc giao thông mới xuất hiện trên đường nhánh này ít hay nhiều hơn so với giải quyết trên đường chính?

Nếu số điểm ùn tắc giao thông ở các đường nhánh tăng lên, nhiều hơn số chúng ta giải quyết được, mà thời gian ùn tắc lâu hơn thì rõ ràng, chúng ta chuyển sự ùn tắc từ chỗ này sang chỗ khác, mà chỗ khắc đó trầm trọng hơn. Giống như ta uống thuốc vào, sinh ra bệnh mới, bệnh mới nặng hơn bệnh cũ, vậy chúng ta có nên sử dụng hay không thì nên cân nhắc”, TS. Khương Kim Tạo lý giải.

Thứ hai, khi chúng ta khoanh vùng vành đai để thu phí, có xu thế là người ta sẽ mua nhà để đi làm, kinh doanh…trong vành đai không mất tiền. Như vậy, có xu hướng tập trung dân cư vào trong khu vực vành đai lõi. Vậy tác dụng này làm tăng số người sống trong vành đai gây nên ùn tắc giao thông tăng lên. Về nguyên tắc, số mật độ dân cư nhiều lên, dày đặc thì đi lại càng nhiều, càng gây ùn tắc.

Hà Nội thường xuyên xảy ra ùn tắc vào giờ cao điểm, các dịp lễ tết. Ảnh: Vietnammoi.

Thứ ba, những người ở các tỉnh khác một năm chỉ đi Hà Nội một vài lần, chúng ta bắt họ thu phí thế nào. Giả sử, bán tem rồi dán vào xe thì còn được, nhưng bây giờ yêu cầu thu không dừng thì tiện lợi thật nhưng nếu họ chỉ đi lại một vài lần, bắt họ lập tài khoản thì rất cồng kềnh, phiền hà. Rồi những người dân sống ở vành đai, quanh vành đai họ đi thăm hỏi với nhau sẽ giải quyết chuyện tiền nong này thế nào.

Thu phí không dừng: Hiện đại nhưng cũng bất cập

Theo đề cương trình Thành phố (TP) dự thảo thu phí phương tiện cơ giới vào nội đô, TP sẽ lập trạm thu phí tự động với công nghệ hiện đại tại khu vực vành đai 3.

Sở GTVT cho rằng, phương án thu phí sẽ không gây ảnh hưởng đến hoạt động của các phương tiện, không gây ùn tắc giao thông. Khi thực hiện phương án thu phí, TP yêu cầu chủ phương tiện ô tô mở tài khoản ngân hàng, trang thiết bị thu phí phát tín hiệu tự động để tự nhận biết và trừ tiền trong tài khoản.

Việc thu phí tự động cũng sẽ giúp cơ quan chức năng có cơ sở phạt nguội khi ô tô đi vào nội đô vi phạm các lỗi: dừng đỗ sai quy định, vượt đèn đỏ, chạy sai làn… Những lỗi vi phạm trên đều được thông báo bằng văn bản điện tử đến chủ phương tiện và bị trừ tiền trong tài khoản của ô tô vi phạm.

Bàn về cách thu phí tự động, TS. Khương Kim Tạo cho rằng cách thu phí không dừng là cách thu rất hiện đại nhưng cái hiện đại chỉ tốt chỗ hiện đại, còn ở những chỗ không hiện đại thì chưa chắc mang lại hiệu quả.

“Bây giờ chúng ta thu phí không dừng ở trên đường BOT, trên đoạn đường rất bài bản, có các  làn đường đi qua mà mấy năm nay vẫn còn nhiều lục đục chưa làm triệt để được. Vậy bây giờ chúng ta vân dụng với toàn dân, là điều cực kỳ khó. Bởi toàn dân không phải ai cũng có tài khoản còn những người lái xe ô tô tham gia giao thông trên đường BOT lại rất dễ mở tài khoản, đường nào họ cũng phải chạy xe, phải trả tiền mà người ta còn không chịu nộp”, TS. Khương Kim Tạo đưa ra ví dụ.

Thu phí tự động là cách thu hiện đại, tuy nhiên cũng còn nhiều bất cập. Ảnh minh họa.

Ngoài ra, ông Tạo cho biết, người dân bây giờ còn có những người họ còn chưa biết tài khoản là thế nào, còn chưa nói đến việc luật Việt Nam không nhất thiết bắt buộc một con người phải có tài khoản. Vậy thì, không bắt buộc lập tài khoản thì làm sao thu phí được.

Như vậy, từ việc đơn giản nhưng đã bộc lộ bất cập, còn chưa kể đến mức thu, hệ lụy, chưa nói đến vấn đề những người vi phạm giao thông bị phạt nguội có người đòi được, có người vẫn chưa.

Rõ ràng những người đi vào thành phố chưa có tài khoản mà chúng ta viết phiếu phạt, viết đến cả 10 cái phiếu đến tay người ta thì chúng ta cũng không có quyền cưỡng chế mà cưỡng chế để lấy 40- 50 nghìn đồng hoặc 100 – 200 nghìn đồng mà đầu tư tiền triệu để trả cho cán bộ đến tận nơi thu phí thì có nên làm không, trong điều kiện kinh tế chúng ta hiện nay?

“Trong  thời gian ngắn, chúng ta không thể thống kê hết vấn đề bất cập nhưng trên cở sở một vài chấm phá thì còn có những vẫn đề chưa ổn, nên suy nghĩ lại. Chúng ta có nên nghiên cứu tiếp phương án thu phí này nữa hay không khi có quá nhiều bất cập.

Để giải quyết ùn tắc giao thông vào một số tâm, tuyến, chúng ta thiếu gì cách đơn giản. Đơn giản là chúng ta không bố trí chỗ đỗ ô tô ở trong vùng đó thì sẽ không có ô tô ở trong vùng đó. Đường là của Nhà nước, quyền là của Nhà nước, chỗ này ùn tắc nhiều không cho đỗ nữa thì sẽ hết”, TS. Khương Kim Tạo chia sẻ.