Người dân cạnh nhiệt điện Cao Ngạn đi lánh nạn: Xỉ thải rất nguy hại

Theo dõi MTĐT trên

Mới đây, như Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử đã có bài phản ánh về việc người dân phải đi “lánh nạn” do bãi chứa tro xỉ than của Nhà máy nhiệt điện Cao Ngạn (xã Cao Ngạn, TP Thái Nguyên) gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe đời sống của người dân xung quanh xóm Ao Vàng, xã Cao Ngạn, TP Thái Nguyên.

Nhà máy Nhiệt điện than Cao Ngạn.

Để dư luận hiểu rõ hơn về những độc hại, nguy hiểm từ tro xỉ than của nhà máy nhiệt điện như thế nào, Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử đã trao đổi với bà Bùi Thị An – Nguyên Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.

Theo bà An cho biết: “Tro xỉ than gây ra ô nhiễm nghiêm trọng. Thứ nhất, tro xỉ than này gây ra ô nhiễm không khí, mà không khí thì ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp của mọi người, còn mức độ nào thì tùy thuộc theo sự ô nhiễm.

Chưa kể tro xỉ than còn phát thải khí nhà kính làm cho môi trường ô nhiễm, khiến nhiệt độ nóng lên góp phần làm tăng biến đổi khí hậu. Từ đó kèm theo vô số hệ lụy như tăng nhiệt độ, nước biển dâng, gây thiên tai, lũ lụt, ngập úng… Chính vì vậy chúng ta cần phải hạn chế sử dụng nhiệt điện than”.

Bà An nói rằng, than là nguồn nhiên liệu hóa thạch bẩn nhất và ô nhiễm nhất. Khi đốt than để sản xuất điện, nhiều loại khí độc, kim loại nặng sẽ thoát ra, gây ô nhiễm cho nguồn nước và đất nông nghiệp ở xung quanh các nhà máy nhiệt điện than, đồng thời gây hiện tượng nóng lên toàn cầu, tạo ra những cơn mưa axít.

Hơn thế nữa, khi hít phải bụi than sẽ gây ra bệnh viêm phổi và bệnh nổi tiếng gây ra do bụi than có tên là "phổi đen", nó được gọi như vậy là vì khi hít bụi than nhiều sẽ biến phổi thành màu đen và gây nguy hiểm. Ở Hoa Kỳ, ước tính có 1.500 nhân viên cũ của ngành than chết mỗi năm do ảnh hưởng của hơi thở trong bụi mỏ than.

Một nghiên cứu được thực hiện tại Mỹ cho thấy rằng tro xỉ than (thải ra từ các nhà máy nhiệt điện than) được chôn dưới lòng đất, đã gây ô nhiễm nguồn nước. (Ảnh: Bãi chứa xỉ than của Nhà máy nhiệt điện Cao Ngạn).

Các vi hạt rắn tỏa ra từ nhà máy nhiệt điện than ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Nguồn của vi hạt chủ yếu là từ tro bay (fly ash), tức bụi thải thoát ra từ quá trình đốt than đá. Tro bay là loại vật chất không thể đốt cháy. Các vi hạt tro bay gây ra dị ứng và tắc nghẽn ở các đường dẫn khí của phổi ở những người hít phải chúng, dẫn đến các bệnh hen suyễn và viêm phế quản mãn tính.

Cứ 4 tấn than được đốt lại sản sinh ra một tấn tro bay. Tro bay có thể bay với tốc độ 40-50km nếu thuận chiều gió. Sau lắng xuống, nó sẽ gây thoái hóa đất đai, ô nhiễm nguồn nước và không khí trầm trọng cũng như các bệnh ở cây trồng, động vật và cả con người.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khi hít các tro xỉ than thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ tử vong ở những người mắc bệnh tim, bệnh đường hô hấp và ung thư phổi. Một nghiên cứu được thực hiện tại Mỹ cho thấy rằng tro xỉ than (thải ra từ các nhà máy nhiệt điện than) được chôn dưới lòng đất, đã gây ô nhiễm nguồn nước.

Khí thải CO2 từ các nhà máy nhiệt điện than được xem là “tòng phạm” gây hiệu ứng nhà kính, khiến nhiệt độ bầu khí quyển ngày càng tăng.

Ô nhiễm từ các nhà máy nhiệt điện than đến từ sự rò rỉ các khí như NO₂ và SO₂ vào khí quyển. Các khí này phản ứng với khí quyển tạo ra những hợp chất axit kết tủa thành những đám mây mưa dẫn đến những cơn mưa axít. Trong khi đó, khí thải CO₂ từ các nhà máy nhiệt điện than được xem là “tòng phạm” gây hiệu ứng nhà kính, khiến nhiệt độ bầu khí quyển ngày càng tăng.

Nghiên cứu của Đại học Stuttgart, được Tổ chức Hòa bình xanh (Greenpeace) đặt hàng, cũng phát hiện thấy rằng các nhà máy nhiệt điện than là nguồn thải khí thủy ngân lớn nhất ở Liên minh châu Âu.

Mức độ gây ô nhiễm môi trường khủng khiếp cũng như nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng của các nhà máy nhiệt nhiệt than đã khiến nhiều nước dần từ bỏ chúng.

Trả lời PV về những độc hại của nhà máy nhiệt điện than, Tiến sĩ Vật lý Nguyễn Văn Khải cũng cho biết: “Các nhà máy nhiệt điện gây độc hại nhất chính là khói than. Ung thư nhiều nhất là nhiễm khói than, làng ung thư Thạch Sơn (Phú Thọ), năm 2005 tôi có lên thăm, người ta đổ xỉ than, xỉ quạt mà tôi lên không thở được. Cái mà hầu như không ai nói cả là cái ung thư và ngạt thở, chết dần chết mòn từ khói than.

Các nhà máy có khói không lọc được hết các khí độc thì không được phép lắp đặt ở Việt Nam, nhưng không ai đề ra quy chuẩn cả. Đấy là cái lỗi của các cơ quan quản lý nhà nước...

Những nơi đổ xỉ than trên đất liền hay đổ xuống biển đều sẽ thành vùng đất chết. Sóng biển đưa chất độc đi xa, những vùng lân cận cũng bị ảnh hưởng. Khi trời nắng lên các chất độc sẽ bay hơi lan rộng ra. Hàng năm không biết có bao nhiêu lượng xỉ than đổ ra bãi chứa, chỉ cần 1 cơn mưa thôi nó sẽ ngập cả 1 vùng, ảnh hưởng đến nước ngầm.

Ví dụ như mới đây đã xảy ra việc vỡ đập bãi chứa thải của nhà máy phân bón DAP 2 gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân. Tôi khẳng định trong xỉ than có rất nhiều chất độc hại gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người”.

Các nhà khoa học, chuyêm gia môi trường đều khẳng định tro, xỉ than từ nhà máy nhiệt điện ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe con người. Nhưng thời gian qua, người dân xã Cao Ngạn phải khổ sở sống cùng nhà máy nhiệt điện Cao Ngạn. Thậm chí, họ phải bỏ nhà, bỏ cửa đi lánh nạn để đảm bảo sức khỏe của mình. Vậy trách nhiệm của chính quyền địa phương, lãnh đạo nhà máy nhiệt điện ở đâu? Người dân sẽ còn phải chịu đựng khổ sở đến bao giờ?

Môi trường và Đô thị Việt Nam điện tử sẽ tiếp tục thông tin.